DEVE GÜREŞİ BAHANE ZİYAFET ŞAHANE

DEVE GÜREŞİ BAHANE ZİYAFET ŞAHANE

Tarih: 01.01.0001 00:00 385
DEVE GÜREŞİ BAHANE ZİYAFET ŞAHANE

 Hep biliriz deve güreşlerinin yapıldığını. Eğe Bölgesinde kış aylarında her yörede deve güreşlerinin yapıldığını okuruz basından. Daha önce gitmek istediysem de  arkadaşların ?güzel bir görüntü yo? demesiyle hep vaz geçtim. Ancak bu Pazar Bodrum Kızılağaç da yapılan deve güreşlerine gitmeye karar verdik. Hem olayı yakından görmek hem de fotoğraf çekmek amacımızdı. Sabah 10 da başlayacak olan güreşlere biz 12 civarlarında oraya vardık. Fakat güreşlerin alana giden yola girdiğimiz de iki yönde de arabaların park ettiğini gördük. Tek sıra kapıya kadar geldiğimiz de park yeri bulmak için de 1 Km daha gittik. Yolun kenarına arabamızı park ettikten sonra tekrar geriye doğru 1 Km yürüyerek içeri girdik. Kalabalık arasından alana yaklaşırken iki taraf da satıcılar vardı. Sucuklar, yörenin atkısı, kurutulmuş incirler, giyecekler ve balonlar satıştaydı. Ve yan tarafta bu kadar devenin yan yana durduğunu görmediğim develer rengârenkti. Develer güreşmek için bir ordu gibi sıraya dizilmişti. Ön iki ayaklar birbirine bağlanmıştı. Ayrıca kalın iplerle veya zincirlerle yere çakılan kazıklara bağlanmışlardı.

Deve güreşleri için özel olarak yapılmış arenanın çevresi ağaçlık ve yamaç bir alan. Ve bu alanda sabah erkenden gelip yer kapmış güreş seven insanlarımız. Masalar kurulmuş, mezeler hazırlanmış, mangallar yanmaya başlamış. Mangallarda köfte, sucuk, tavuk kokuları her taraftan duyuluyor. Mangalların dumanı yeşillikler arasında farklı bir güzellik yaratıyor. Rengârenk insan kalabalığı tam fotoğraflık diye düşünüyorum. Kalabalığın arasında dolaşırken anonslardan Bodrum Belediye Başkanı Mehmet Kocadon´un sahaya geldiğini duyuyoruz. Demek ki güreşler başlayacak.

              Güreşlere ilk defa geldiğimizden olsa gerek develerin nasıl güreşeceğini bilmiyoruz. Develer sahaya geldiğinde birbirlerini tanıma kısmından rakiplerinin sonra başlarını alta almaya çalıştıklarını onları güçleriyle yere doğru sıkıştırmaya çalıştıklarını gördüm. Böylece uzun süre güç gösterisin de altta kalan dev pes demesi gerekiyor. Bazen develer alta kalmanın verdiği acıyla bağırıyorlar .Bu bağırma ?pes? anlamına geliyormuş. Bazan da deve kaçmaya başlıyor bu da yenilgi anlamında oluyormuş. Bazen de deve alta kalsa bile yenilgiyi kabul etmiyor bağırmıyormuş. Öylece bekliyormuş. Bu anda altta kalan devenin sahibi devesi zarar görmesin diye yenilgiyi kabul edip elindeki ipi sahaya atıyormuş. Yenen belli yenilen belli ama develer develiklerinde mi bilinmez ayrılmıyorlar. Onları ayırmak işi de görevlilere düşüyor . Yaklaşık 15-20 kişi develere bağlanan ipleri çekerek develeri ayırmaya çalışıyorlar. Zor da olsa başarıyorlar. Tabii deve güreşi ciddi bir olay .Onun içinde tüm kontrol hakemlerde.   Başhakem, orta hakem ve masa hakemi olmak üzere bir hakem kurulu vardır.

          Deve güreşlerinde her devenin güreşçi olmadığını öğreniyoruz. Deve güreşi, ?Tülü? denilen erkek develer arasında yapılıyor. ?Tülü?, ??Yoz? adı verilen tek hörgüçlü dişi deve ile ?Buhur? adı verilen çift hörgüçlü erkek devenin çiftleşmesinden doğar. Bunlar güreşçidir. Bir kural olarak güreşçi develer, güreşçi develerin soyundan gelir.

Deve güreşleri hakkında biraz da teknik ilgi verelim.(Google amca ne diyor bakalım)

Başhakem, orta hakem ve masa hakemi olmak üzere bir hakem kurulu oluşturulur. Urgancılar, güreş develerinin ağızlarını bağlamak için ağız bağlayıcılar ve ağız bağının kontrolcüsü seçilir. Deve güreşleri ?Ayak?, ?Orta?, ?Başaltı? ve ?Baş? olarak dört bölümde yapılır. Galibiyet üç şekilde kazanılır: ?Kaçırtarak?, ?Bağırtarak?, ?Yıkarak?. ?Kaçırtarak?ta; deve, haşmetiyle rahip deveyi kaçırtır. ?Bağırtarak?ta; deve zor bir oyunla rakibi deveyi bağlar, zora gelen rakip deve diğer devenin gücüne dayanamaz ve bağırır. ?Yıkarak?ta; deve, rakibi olan deveyi yıkar ve üzerine çöker. Pes etme şeklinde de bir galibiyet vardır. Deve sahibi devesinin fazla ezilmesini önlemek amacıyla, devesini güreşten çeker. Deve sahibi, güreş sırasında, urganını ortaya atar. Bu pes etme anlamına gelir. Diğer deve galip ilan edilir. Birbirini yenemeyen develer berabere kalırlar.

 

Develer, güreşler sırasında bazı oyunlar yaparlar. Bu oyunlardan bazılarının adları şöyledir: ?Bağ?, ?Çengel?, ?Çatal?, ?Makas?, ?Kol atması?, ?Muşat çengel?, ?Tam bağ?, ?Yarım bağ?, ?Düz çengel?, ?Tekçi?,? Kol kaldırma?. Değişik oyunlar yapan develerin birbiriyle eşleştirilmesi heyecanı arttırır. Her deve, kendi sınıfındaki ?Tülü ? ile güreşir. Sağdan güreşen develere ?Sağcı?, soldan güreşen develere, ?Solcu? denir. Rakiplerinin ayağına çelme atarak oturan develere ?Çengelci?; rakiplerinin başını, göğsünün altına alıp oturan deveye ?Bağcı? adı verilir. Rakibini yıkmak ve kaçırmak için yan yana gelip ittiren ve başıyla da ayaklarını yoklayan develere de ?Tekçi? denir. Galip deve gururla, dört ayağını bir araya getirerek ve böbürlenerek seyirciyi selamlar. Ödül olarak halısını alır. Güreş meydanını terk eder. Mağlup deve utanır ve susar. Bir deve bir günde bir defa güreşir. Bir güreşin süresi 10 veya 15 dakikadır.

          Evet bir Pazar günümüzü deve güreşlerini izleyerek geçirdik. Deve güreşinden çok insanları izledim. Cazgırların bağırmaları esprileri, mangallardan gelen kokular, çıkan duman, içilen rakılar, yenen yemekler ve onlarca zurnacı, klarnetçi, davulcu olayın güzellikleriydi.

Tabii tüm bu güzellikleri fotoğraflamaya çalışan bizler de güzel kareler yakaladığımızı umarak arabamıza ulaşmak için yola çıkıyoruz.

İ.Hakkı Zırh